اوایل دولت یازدهم بود که رئیس‌جمهور در سفر به ارومیه از احیای دریاچه ارومیه خبر داد و از همان زمان نیز ستاد احیای دریاچه ارومیه به در تهران و استان‌های آذربایجان غربی و شرقی تشکیل شد و برای احیای نگین فیروزه‌ای آذربایجان غربی طرح‌ها و پروژه‌های مختلفی با اعتبار‌های کلان دولتی اجرا کردند. سال ۹۳ بود که ستاد احیای دریاچه ارومیه از تثبیت تراز آبی دریاچه ارومیه خبر داد و عنوان کرد که اولویت اصلی ستاد، تثبیت سطح تراز اکولوژیک و بیولوژیک دریاچه است.
از همان سال به بعد با رهاسازی آب سد‌ها به سمت دریاچه، احداث کانال کانی سیب و انجام دیگر اقدامات و از طرف دیگر بارش‌های خوب باعث شد نگین فیروزه‌ای آذربایجان غربی جانی دوباره بگیرد.
توقف رهاسازی آب از سد مهاباد در پی یک نامه
یکی از اقداماتی که در تثبیت و بالا آمدن سطح تراز آبی دریاچه ارومیه تأثیر بسزایی داشت، رهاسازی آب از سد‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه بود که در این سه سال اخیر در کمک به احیای دریاچه ارومیه سهم خوبی داشت.
اما در این میان توقف رهاسازی آب از سد مهاباد طی چند روز اخیر به یک موضوع مهم بین رسانه‌ها و مردم مطرح‌شده است.
دو هفته قبل، بعدازآنکه ستاد احیای دریاچه ارومیه رهاسازی ۲۰ میلیون مترمکعب آب از سد شهرستان مهاباد را درخواست کرد، جلال محمود زاده نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به وزیر کشور خواستار توقف رهاسازی آب از سد این شهر شد و نوشت: مرحله دوم رهاسازی ۳۰ میلیون مترمکعب آب این سد در حال پایان است و کشاورزان و تشکل‌های مردم‌نهاد نگران تأمین آب کشاورزی و شرب مهاباد هستند.
محمود زاده در بخشی دیگر از نامه خود نوشت: درخواست رهاسازی ۲۰ میلیون مترمکعب دیگر آب از سد مهاباد از سوی ستاد احیای دریاچه ارومیه بهانه سرریز شدن احتمالی آب این سد مطرح‌شده است.
وزیر نیرو با درخواست محمود زاده موافقت کرد و دستور توقف رهاسازی آب سد مهاباد (۱۹ اسفند) ماه توسط وزیر نیرو صادر شد، اما دو روز بعد ستاد احیای دریاچه ارومیه در واکنش به این دستور وزیر نیرو اعلام کرد: ستاد احیا به جد پیگیر ادامه رهاسازی از سد مهاباد خواهد بود و رهاسازی از سد مهاباد دوباره از سر گرفته می‌شود.
ستاد احیا دریاچه در خصوص نگرانی‌های شهروندان مهابادی جهت تأمین حق آبه کشاورزان و آب شرب شهری در سال آتی، اعلام کرد؛ حقابه شرب و کشاورزی در تمامی سد‌های حوضه آبریز دریاچه ارومیه رعایت می‌شود و تنها حقابه زیست‌محیطی دریاچه ارومیه به پیکره رهاسازی می‌شود.
ندادن حقابه دریاچه ارومیه عامل اصلی خشکی دریاچه ارومیه
فرهاد سرخوش مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به توقف رهاسازی آب از سد مهاباد به سمت دریاچه ارومیه و موافقت وزارت گفت: متأسفانه رهاسازی آب از سد مهاباد به دریاچه ارومیه با نامه کتبی نماینده مهاباد به وزیر نیرو متوقف‌شده، درحالی‌که میزان ذخیره آب سد مهاباد مشخص است و در صورت رهاسازی با مدیریت درست می‌توان میزان آب را مدیریت کرد تا مشکل خاصی در مصارف آب شرب و کشاورزی به وجود نیاید. مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه، تجاوز به حقابه این دریاچه یکی از دلایل خشک شدن آن در طی دهه‌های اخیر بوده است افزود: رهاسازی آب از سد مهاباد به دریاچه ارومیه حقابه زیست‌محیطی دریاچه بوده و منابع و مصارف کشاورزی مشخص‌شده است.
او افزود: ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه رهاسازی آب از سد مهاباد به سمت دریاچه ارومیه از سر گرفته می‌شود، افزود: مطمئناً با تلاش‌های ستاد احیا به‌زودی ادامه رهاسازی از سد مهاباد محقق می‌شود. سرخوش با اشاره به آخرین وضعیت دریاچه ارومیه گفت: ورود رواناب‌ها و آب رهاسازی شده از سد‌های استان تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای در وضعیت دریاچه ارومیه داشته که در حال حاضر رشد ۲۱ درصدی تراز دریاچه ارومیه نسبت به مدت مشابه سال گذشته را شاهدیم. سرخوش، وسعت فعلی دریاچه ارومیه را ۲۴۴۸ کیلومترمربع اعلام کرد و گفت: افزایش ۲۴۰ کیلومتری وسعت دریاچه و افزایش ۴۹۰ میلیون مترمکعبی حجم آب نشان از بهبود وضعیت دریاچه دارد.
سید هادی بهادری نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به تشکیل جلسه فراکسیون احیای دریاچه ارومیه با حضور نمایندگان سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: متأسفانه وزارت نیرو به درخواست زیست محیط‌زیستی نظر مثبت داده است.
بهادری گفت: علی‌رغم اینکه سد‌ها در آستانه سرریز هستند و ۹۰ درصد سد مخزن سد‌ها پر است، اما برخی مسئولان از رهاسازی آب به سمت دریاچه ارومیه مخالفت می‌کنند.
او گفت: یکشنبه هفته جاری جلسه‌ای با حضور آقای تجریشی معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست برگزار می‌شود و رهاسازی آب به سمت دریاچه ارومیه از سر گرفته می‌شود.
رهاسازی ۷۱ میلیون مترمکعب آب از سد مهاباد به سمت دریاچه ارومیه
رضا جهیمی مدیر منابع آب مهاباد نیز در این زمینه گفت: منابع و مصارف سد‌های مخزنی از طریق شرکت ملی مدیریت منابع آب ایران تصویب و ابلاغ می‌شود و لذا حجم و زمان ذخیره رهاسازی بر اساس میزان ورودی و حجم ذخیره در سد‌ها توسط شرکت مذکور تعیین و ابلاغ می‌شود.
او ادامه داد: مطابق روال سال‌های قبل رهاسازی آب از سد‌ها بر اساس میزان ورودی آب به سد و حجم آب ذخیره‌شده و به‌صورت مرحله‌ای انجام می‌پذیرد.
مدیر منابع آب مهاباد گفت: تاکنون حدود ۷۱ میلیون مترمکعب آب در سال آبی جاری (۹۸-۹۷) از سد مهاباد رهاسازی شده و بر اساس میزان ورودی و حجم آب موجود رهاسازی متوقف‌شده است. جهیمی تصریح کرد: در صورت افزایش میزان ورودی و همچنین افزایش حجم آب و اعلام رهاسازی از طرف شرکت ملی منابع آب ایران مجددا رهاسازی متناسب با مجوز صادره و حجم تعیین‌شده از این هفته انجام می‌شود.
